Θυιάδες

Μυθολογικά πρόσωπα. Αναφέρονται και ως Θυάδες, Θυίες και Θυστάδες. Σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν ιέρειες του Διονύσου, ανάλογες με τις Βάκχες και τις Μαινάδες. O Ησύχιος θεωρούσε ότι επρόκειτο για άλλη ονομασία των Βακχών, ενώ ο Παυσανίας τις αναφέρει ως όμιλο ιερειών του Διόνυσου από την Αττική, οι οποίες δύο φορές τον χρόνο ανέβαιναν στον Παρνασσό, όπου, μαζί με τις ιέρειες των Δελφών, οργάνωναν όργια για να τιμήσουν τον θεό. Κατά το ταξίδι τους προς τους Δελφούς, οι Θ. σταματούσαν σε διάφορα σημεία της διαδρομής, όπως στον Πανοπέα της Φωκίδας, και τελούσαν τελετουργικούς χορούς. Σε αυτό οφείλεται, ίσως, η επωνυμία καλλίχορος που αποδιδόταν στον Πανοπέα. Είναι πιθανό ότι οι Θ. συμμετείχαν και στη δελφική γιορτή της Χάριλας, που συμβόλιζε τον εξορκισμό του θανάτου. Η ονομασία των Θ. προέρχεται από τη νύμφη Θυία και υποδηλώνει τις γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση μανίας. Μία από τις Θ. ήταν η φίλη του Πλούταρχου, Κλέα. Ανάγλυφες παραστάσεις τους υπήρχαν στο δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, έργο του Αθηναίου γλύπτη Ανδροσθένη χωρίς όμως να είναι εξακριβωμένο αν επρόκειτο για τις Θ. της Αττικής ή για τις μυθολογικές Βάκχες. Ο λατρευτικός αυτός όμιλος παρουσίαζε μεγάλη ομοιότητα με τις 11 Διονυσιάδες της Σπάρτης και τις 16 ιέρειες της Ήλιδας. Πιθανολογείται ότι το σημερινό τοπωνύμιο Τουμπανάρια του Παρνασσού, αποτελεί μακρινή ανάμνηση των υπαίθριων τελετών των Θ., οι οποίες ανέβαιναν στο βουνό, υπό τους ήχους τυμπάνων, για να χαιρετίσουν τη συμβολική ανάσταση του Διονύσου.